DIRK DE WACHTER
‘Thuiskomen
Interview met Dirk de Wachter | ‘Thuiskomen’ | door Tamara Swart
Thuiskomen
Het ultieme mentale welzijn is in harmonie zijn met jezelf en het gevoel hebben dat het leven gaat zoals het hoort te gaan. Het is als thuiskomen bij jezelf en beseffen "zo mag het zijn." Ik ben bevoorrecht dat ik dat zelf zo mag ervaren. Ik noem als voorbeeld dat ik mijn roeping als psychiater heb gevonden. Dat is natuurlijk geen metafysisch lot maar het voelt wel zo. Dit beroep geeft me betekenis en ik hoop dat ik er behoorlijk goed in ben. Ook mijn vrouw, kinderen en alles waar het leven uit lijkt te bestaan, brengen me thuis. Ik zeg dit ook tegen mezelf. Het is de kern van wat ik wil nalaten op deze wereld. Mijn gesprekken, boeken en podcasts zijn slechts een uitvloeisel van mijn kernidee. De mensen die naar mijn consultatie komen met hun verdriet, tekortkomingen en problemen, en die kunnen zeggen dat ze er baat bij hebben gehad, dat is waar het echt om gaat.
Basisidee
Het benoemen en labelen van psychische aandoeningen kan soms nodig zijn om dingen te begrijpen en op hun plaats te kunnen zetten. Een juiste diagnose kan een eerste stap zijn maar het is belangrijk om voorbij het label te kijken en de persoon als geheel te zien met al zijn rollen en betekenissen. Ieder mens is meer dan een diagnose. Mijn rol als psychiater en mijn kijk op de wereld draait om geloven in de kracht van mensen. Ik geloof dat iedereen zijn eigen kracht, waardigheid en talent kan vinden en dat dit de sleutel is tot hun helingsproces. Dat is mijn fundamentele, hoopvolle standpunt. Ik ben ervan overtuigd dat geen enkel probleem ontsnapt aan de hoop en dat we allemaal de kracht hebben om daarmee om te gaan. Dit is mijn basisidee.
Kunst
Een wereld zonder muziek en kunst zou onleefbaar en onmenselijk zijn. Creativiteit vormt de basis van onze menselijkheid en beschaving. Kunst is ontstaan toen de mensheid zich bewust werd van de eigen sterfelijkheid en de behoefte aan betekenis groeide. In tijden van ondraaglijk verlies zoals het overlijden van dierbaren, putten we kracht uit kunst. Zo dansen we bijvoorbeeld rond overleden lichamen, maken we muziek voor troost, creëren we beelden en schilderijen om te herinneren en vertellen verhalen over verleden en toekomst. Naar mijn mening heeft alle kunst op de een of andere manier te maken met de dood. En hoewel dit wellicht droevig klinkt, stelt het ons in staat om verdriet om te zetten in betekenis, herinnering en schoonheid. Het proces verheffen van triestheid tot zin en schoonheid is van essentieel belang voor ons vermogen om te leven en de menselijke ervaring volledig te omarmen.
Kwetsbaarheid
Ik ben de afgelopen tijd kwetsbaarder geworden doordat ik geconfronteerd word met mijn eigen sterfelijkheid. Het risico op een terugval is reëel waardoor het leven wat onzeker blijft. Er hangt altijd een zekere schaduw over me heen. Gewoonlijk denk ik niet te diep na over het leven en ben ik vooral druk bezig met mijn werk, mijn patiënten en mijn verplichtingen. Nu voel ik me emotioneler en afhankelijker waardoor ik meer steun zoek bij mijn vrouw in plaats van anderen. Op zulke momenten blijkt de liefdevolle en zorgzame ander cruciaal te zijn. Mijn vrouw is huisarts en dus we kunnen goed met elkaar praten. We ontkennen het niet want dat heeft geen zin. Maar we blijven er ook niet te lang bij stilstaan. Ik laat het voorlopig mijn geluk niet hinderen. Ik ben gelukkig en dat staat de situatie niet in de weg. Dat is positief.
Geluk
Het streven naar geluk kan soms een vergissing zijn. Hoewel dit sterk uitgedrukt is, denk ik dat het te veel focussen op geluk als doel van het leven uiteindelijk tot ongelukkigheid zal leiden. De essentie van het bestaan is niet enkel plezierig, maar eerder vervullend, zingevend, een betekenisvol leven leiden. Dat maakt gelukkig op een dieper niveau dan de oppervlakkige, materialistische vorm van geluk dat vaak wordt gepropageerd. Kleine momenten die op het eerste gezicht normaal en onopvallend lijken, zijn juist de belangrijke momenten. Bijvoorbeeld een verpleegkundige die even mijn hand vastpakt en zegt "we zijn er voor jou" wanneer ik in grote miserie zit of mijn vrouw die na mijn operatie bij me komt terwijl ik vol hallucinaties en angsten ben ontwaakt. Dat zijn allemaal betekenisvolle momenten van medemenselijkheid. Het draait altijd om menselijkheid.
Goedheid
Het idee van 'de kleine goedheid' weerspiegelt het gebaar van bescheidenheid en mededogen van mensen die zich bewust zijn van hun vergankelijkheid en daarom hun trots opzij zetten om anderen te helpen. Het leven draait om het beantwoorden van hulpvragen en het bieden van bijstand aan anderen. Deze benadering raakt de kern van ons menselijk bestaan en benadrukt de waarde van eenvoudige en medelevende daden in het leven.
